حسابرسی داخلی یک عملکرد منحصر به فرد است که نیاز به دانش کسب و کار، دانش سازمانی، و سطح بالایی از شایستگیهای شخصی دارد. از طرف دیگر افرادی که جذب حرفه حسابرسی میشوند معمولا دارای ارزشهای فردی و استانداردهای اخلاقی بالایی هستند. بهطور مشابه، بسیاری از حسابرسان داخلی به فرهنگ سازمانی قوی سازگار با ارزشهای خود جلب میشوند. در یک محیط ایدهآل، حسابرسان داخلی همواره باید قادر به ارائه یافتههای خود بدون تهدید شخصی باشند. اما در واقعیت مشاهده میشود که حسابرسان داخلی که در برابر فشار برای تغییر یافتههای خود مقاومت میکنند، در معرض پیامدهای منفی مانند کاهش دستمزد، انتقال اجباری به موقعیتهای شغلی دیگر، یا حتی فسخ قرارداد کار قرار میگیرند.
یکی از مشکلاتی که موجب میشود تا حرفه حسابرسی داخلی کارآیی و اثربخشی خود را از دست بدهد این است که حسابرسان داخلی اغلب با چالش انتخاب بین قضاوت حرفهای و ارزشهای اخلاقی مواجه هستند. در این میان نکته مهم و قابل توجه چگونگی برخورد آنها با این چالشها و مشخصکردن ارزش این حرفه در نظر استفادهکنندگان و جامعه است. منابع فشار بر حسابرسان داخلی متنوع است. علاوه بر اعمال فشار از مدیریت ارشد، مدیریت عملیاتی، یا دیگر کارکنان، عواملی مانند استرسهای مالی شخصی یا آرمانهای حرفهای نیز میتواند موجب افزایش این فشارها شود.
در این راستا آییننامه رفتار حرفهای حسابرسان داخلی باید برای حفاظت از عملکرد حسابرسی داخلی و هم حفاظت از منافع سهامداران در شرایطی که در آن ارزشهای فردی و منشورسازمانی ممکن است کافی و کارآمد نباشد، درنظر گرفته شود. در واقع یک حسابرس موفق اصول آیین رفتار حرفهای حسابرسان داخلی را با پیروی از آییننامهای که نشاندهنده درستکاری، بیطرفی، رازداری و شایستگی است، در کار خود جای میدهد و همین امر منجر به افزایش جایگاه حرفه حسابرسی داخلی خواهد شد. ارزشها رفتارها را ایجاد میکنند و رفتارها نتایج را. پس برای ارتقای حرفه نهتنها باید دست روی نبض فرهنگ در محیط حرفه گذاشت، بلکه باید در ارزیابی اخلاق حرفهای با توجه به آیین رفتار حرفهای نیز تلاش کرد. این امر با تمرکز بیشتر، نهادینهسازی فرهنگ حرفهای و ارزشهای اخلاقی محقق میشود.
سید محمد باقرآبادی-حسابدار رسمی